Urlop macierzyński – jakie przywileje reguluje macierzyński?

Urodzenie dziecka to jedno z najważniejszych wydarzeń w życiu każdej rodziny – nie tylko przynosi wiele radości, ale także nakłada szereg obowiązków związanych z utrzymaniem i wychowaniem nowego członka społeczeństwa. Pojawienie się na świecie małego człowieka umożliwia rodzicom skorzystanie z dłuższej przerwy w obowiązkach zawodowych, aby zająć się w tym czasie opieką nad maluchem.

Obowiązujące w Polsce prawo i przepisy jasno określają, jakie urlopy przysługują rodzicom po urodzeniu dziecka – jest to urlop macierzyński, rodzicielski i wychowawczy.

Najważniejszy z nich jest urlop macierzyński, gdyż jest obowiązkowy i nie można z niego zrezygnować ani go przełożyć.

Komu przysługuje urlop macierzyński

Urlop macierzyński przysługuje każdej kobiecie posiadającej umowę o pracę lub dobrowolnie opłacającej składki na ubezpieczenie chorobowe (na przykład w sytuacji, gdy przyszła mama prowadzi własną działalność gospodarczą).

Warto podkreślić fakt, iż osoba zatrudniona na etacie nie musi posiadać umowy na czas nieokreślony – w przypadku gdy roczny wymiar urlopu mieści się w okresie trwania umowy, to przyszłej mamie przysługuje urlop macierzyński na zasadach ogólnych.

Równie ważne jest to, iż w przypadku rozwiązania umowy o pracę już podczas urlopu macierzyńskiego, jego czas zostaje przedłużony do obowiązującego wymiaru. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku wygaśnięcia umowy po trzecim miesiącu ciąży – wtedy zostaje ona automatycznie przedłużona do dnia porodu, co w konsekwencji wiąże się przedłużeniem ubezpieczenia chorobowego i skorzystania z całego urlopu macierzyńskiego.

Urlop macierzyński przysługuje nie tylko matkom. Może go wziąć także ojciec w wymiarze 6 tygodni – warunkiem jest posiadanie przez niego statusu pracownika. W niektórych sytuacjach ojciec może przejąc urlop macierzyński – dzieje się tak w przypadku, gdy matka umrze, porzuci dziecko, przebywa w szpitalu bądź nie jest w stanie opiekować się potomkiem.

Wymiar urlopu macierzyńskiego

Urlop macierzyński jest obowiązkowy, a jego długość jest ściśle określona w obowiązujących przepisach. W przypadku urodzenia jednego dziecka trwa on 20 tygodni, dwójki – 31 tygodni, trójki – 33 tygodnie, czwórki – 35 tygodni, a piątki i więcej – 37 tygodni. Po urodzeniu dziecka matka jest zobowiązana do wykorzystania 14 tygodni urlopu macierzyńskiego – nie może z niego zrezygnować.

Pozostałe 6 tygodni może wykorzystać ojciec dziecka (pod warunkiem, iż jest ubezpieczony), a w tym czasie matka ma prawo wrócić do obowiązków zawodowych. Warte podkreślenia jest to, iż urlop macierzyński może być podzielony, a wykorzystanie 6 tygodni z jego całościowego wymiaru przysługuje przyszłej mamie jeszcze przed porodem.

Wysokość świadczeń podczas urlopu macierzyńskiego

Urlop macierzyński jest okresem płatnym, podczas którego rodzic otrzymuje zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru odprowadzanych składek, Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której kobieta od razu zdecyduje, iż chce zostać z dzieckiem w domu przez cały rok (czyli połączyć urlop macierzyński z urlopem rodzicielskim) – wtedy przez cały okres otrzymuje 80% wynagrodzenia.

Polskie prawo i przepisy dotyczące urlopów macierzyńskich umożliwiają pobieranie świadczeń także tym osobom, które wcześniej nie miały prawa do zasiłków macierzyńskich – na przykład studentom, osobom zatrudnionych na umowach o dzieło bądź bezrobotnym. W tym przypadku kwota zasiłku wynosi 1000 złotych, a w przypadku osiągania mniejszych dochodów, różnicę dopłaca państwo.

Urlop macierzyński to ważna kwestia dla wszystkich kobiet, które w najbliższym czasie zostaną matkami. Zasady jego przyznawania oraz funkcjonowania są precyzyjnie określone w przepisach prawa, co sprawia, iż nie ma tu miejsca na dowolną interpretację.