Wyrok w sprawie karnej

Sprawa karna w większości przypadków kończy się wydaniem rozstrzygnięcia w  postaci wyroku – w części spraw jest to wyrok uniewinniający, natomiast zgodnie ze statystyką, większość spraw kończy się wydaniem wyroku skazującego. Oskarżeni zadają sobie pytania, co można zrobić po wydaniu wyroku skazującego? Jakie są obowiązki po uprawomocnieniu się wyroku? Kiedy kara tak właściwie zostaje wykonana? Na te i inne pytania odpowiada w dzisiejszym artykule odpowie Pani Mecenas Karolina Machnicka – adwokat z kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp.  j., specjalizującej się w sprawach karnych.

Zapadł wyrok skazujący – co dalej?

To pytanie zadaje sobie wiele osób, które zostały skazane nieprawomocnymi wyrokami w sprawach karnych. W zależności od rodzaju orzeczonej kary oraz słuszności zapadłego rozstrzygnięcia należy zdecydować, czy oskarżony lub inna uprawniona do tego osoba złożony apelację od wyroku, czy też uprawomocni się on, a kara zostanie wykonania.

W toku postępowania zwyczajnego sąd kończy postępowanie zazwyczaj wydając wyrok. O wydaniu rozstrzygnięcia w sprawie karnej sąd I instancji co do zasady strony nie informuje, dlatego ważne jest, aby pilnować losu postępowania karnego; Szerzej o tym jak sprawdzić, czy toczy się postępowania karne na blogu kancelarii – https://zemla-szymanski.pl/jak-dowiedziec-sie-o-wyroku-sadu/.

Wyrok ogłaszany jest przez Sąd ustnie, zaś m.in. oskarżonemu przysługuje prawo do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem, w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku do Sąd, który go wydał.

Po uzyskaniu odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem oskarżonemu przysługuje prawo do wniesienia apelacji od wyroku. Apelację należy wnieść w terminie 14 dni od dnia otrzymania odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem. Wskazać należy, że obecnie istnieje możliwość złożenia apelacji w terminie złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku, czyli w  terminie 7 dni od daty ogłoszenia wyroku. Apelacja wniesiona przed upływem terminu złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia jest prawidłowa
i podlega rozpoznaniu. Warto dodać, że w przypadku późniejszego doręczenia stornie uzasadnienia orzeczenia, apelację taką można uzupełnić w terminie 14 dni od daty doręczenia uzasadnienia – szerzej o apelacji od wyroku karnego https://zemla-szymanski.pl/apelacja-od-wyroku-karnego/.

Na powyższym etapie wyrok jest jeszcze nieprawomocny co oznacza, że droga sądowa nie została jeszcze wyczerpana. Wyrok i orzeczone nim kary podlega wykonaniu wyłącznie po jego uprawomocnieniu.

Warto dodać, że orzeczenie prawomocne, wydane przez sąd odwoławczy, może być wzruszone poprzez wniesienie kasacji do Sądu Najwyższego. Kasacja jest uznawana za nadzwyczajny środek zaskarżenia, w którym można kwestionować nie ustalenia faktyczne a naruszenie prawa przez Sądy, które rozpatrywały sprawę w niższych instancjach – o kasacji szerzej – https://zemla-szymanski.pl/kasacja-od-wyroku-karnego/ W świetle kasacji nasuwa się pytanie czy wstrzymuje ona wykonanie wyroku? Otóż, co do zasady kasacja do Sądu Najwyższego nie wstrzymuje wykonania wyroku, a tym samym kary orzeczonej prawomocnym wyrokiem Sądu. Niemniej jednak są wyjątki o czym szerzej na – https://zemla-szymanski.pl/czy-kasacja-wstrzymuje-wykonanie-wyroku/

Wyrok jest prawomocny – czy kara zostanie wykonana?

Jak zostało to powyżej wskazane kara orzeczona wyrokiem skazującym podlega wykonaniu wówczas gdy wyrok jest prawomocny. Zasadą jest, że karę odbywa się w całości, chyba że strona zainicjuje odpowiednie postępowanie wykonawcze.

Rodzaje kar oraz środków karnych które mogą znajdować się w wyroku skazującym zostały usytułowane w kodeksie karnym tj. art. 32 pkt 1-5 k.k. (katalog kar) oraz art. 39 k.k. (katalog środków karnych).

Kary w polskim prawie karnym to:

• grzywna,
• ograniczenie wolności,
• pozbawienie wolności,
• dożywotnie pozbawienie wolności.

Grzywna

Zgodnie z art. 44 k.k.w. § 1. Skazanego na grzywnę sąd wzywa do jej uiszczenia w terminie 30 dni. §  2. W razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu grzywnę ściąga się w  drodze egzekucji.

Oznacza to, że jeżeli mamy możliwości finansowe to oczekujemy na pismo z Sądu wzywające nas do uiszczenia nałożonej na nas kary bądź środka karnego. Sąd w ww. piśmie informuje nas o terminie zapłaty, który wynosi 30 dni od dnia odebrania pisma, a także wskaże nam dokładnie kwotę oraz numer rachunku bankowego na jaki należy dokonać płatności. Zgodnie z art. 44 § 2 k.k.w. jeżeli nie wywiążemy się w terminie z nałożonego na nas obowiązku, wówczas Sąd skieruje sprawę do egzekucji.

W tym miejscu warto podkreślić, że wówczas gdy nie mamy możliwości finansowych aby uiścić całą orzeczoną wobec nas grzywnę warto złożyć do sądu wniosek o rozłożenie na raty – taką możliwość daje nam art. 49 § 1 k.k.w.

Mając na uwadze ryzyka związane z niezapłaceniem grzywny, np. możliwością zarządzenia przez sąd wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności, po  uprawomocnieniu wyroku należy niezwłocznie uzyskać od właściwego sądu numer rachunku bankowego przypisany do wpłat tytułem grzywny i dokonać przelewu lub wpłaty gotówkowej w banku.

Kara ograniczenia wolności

Kwestie związane z wykonywaniem kary ograniczenia wolności reguluje rozdział IX k.k.w. Kara ograniczenia wolności jest wykonywana w miejscu stałego pobytu lub zatrudnienia skazanego albo w niewielkiej odległości od tego miejsca, chyba że ważne względy przemawiają za wykonaniem tej kary w innym miejscu.

Nadzorem nad wykonaniem tego rodzaju kary oraz orzekaniem w sprawach dotyczących wykonania tej kary zajmuje się sąd rejonowy, w okręgu którego kara jest lub ma być wykonywana. Czynnościami związanymi z organizacją i kontrolą wykonywania kary ograniczenia wolności zajmuje się sądowy kurator zawodowy. W celu wykonania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne sąd przesyła odpis orzeczenia właściwemu sądowemu kuratorowi zawodowemu. Właściwy wójt, burmistrz lub prezydent miasta wyznacza miejsca, w których może być wykonywana nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne.

Kara pozbawienia wolności

Zgodnie z nowymi przepisami, obowiązującymi od 1 stycznia 2023 r. Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd poleca zatrzymać i doprowadzić do aresztu śledczego – art. 79 § 1 k.k.w.

Oznacza to, że sąd aktualnie nie wzywa skazanego do stawienia się w wyznaczonym terminie w areszcie śledczym, a od razu zarządza jego doprowadzenie przez policję.

Zatem w momencie uprawomocnienia się kary pozbawienia wolności, przeciwnie jak miało to miejsce dotychczas, skazany nie powinien oczekiwać na doręczenie mu wezwania do stawiennictwa celem odbycia kary pozbawienia wolności we właściwym zakładzie karnym. Aktualna praktyka wskazuje, że prawomocnie orzeczona kara pozbawienia wolności kierowana do wykonania jest realizowana przez formacje PDOZ właściwej jednostki Policji, odpowiedzialne za doprowadzenia skazanych.

Kara pozbawienia wolności ma największy wpływ na życie skazanego, gdyż prowadzi do osadzenia w zakładzie karnym. Warto mieć kontrolę nad momentem udania się do zakładu karnego, w tym celu należy pozostawać z wydział wykonywania orzeczeń właściwego sądu, celem ustalenia kiedy i do jakiego zakładu ewentualnie można się udać celem odbycia kary – adw. Karolina Machnicka, kancelaria Zemła Szymański Adwokaci sp. j. Zachęcamy do lektury wpisu na Blogu kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j., pt. „System dozoru elektronicznego” – https://zemla-szymanski.pl/system-dozoru-elektronicznego/