Upadłość konsumencka – w jakich przypadkach sąd warunkowo umarza zobowiązania upadłego?
Rozpoczęcie życia bez długów, wezwań do zapłaty, kontaktu ze strony wierzyciela – to główne powody, dla których dłużnicy decydują się na ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Najczęściej jednak zwlekają ze złożeniem odpowiedniego wniosku w sądzie, próbując w inny sposób poradzić sobie z rosnącym zadłużeniem. Odwlekanie procedury upadłościowej zazwyczaj przynosi odwrotne od zamierzonych skutki. Mimo podejmowanych prób spłaty zobowiązań m.in. poprzez zaciągnięcie kredytów, tak naprawdę spirala długów tylko narasta. Najbardziej oczekiwanym momentem po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej jest umorzenie zobowiązań. W przypadku osób ubogich, niezdolnych do dokonywania spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, sąd może umorzyć lub warunkowo umorzyć zobowiązania bez ustalania planu spłaty wierzycieli. Czym różnią się obie wskazane instytucje? Jakie obowiązki ma upadły w trakcie warunkowego umorzenia zobowiązań?
Trwała niezdolność do dokonywania spłat w ramach planu spłaty wierzycieli
Sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalania planu spłaty wierzycieli, jeśli jego osobista sytuacja wskazuje w sposób oczywisty, że jest on niezdolny do dokonywania żadnych wpłat w ramach planu spłaty wierzycieli, przy czym niezdolność ta musi mieć charakter trwały. W sytuacji, gdy niezdolność do dokonywania spłat nie ma charakter trwałego, sąd umarza zobowiązania warunkowo. Co to oznacza? Przez pięć lat, licząc od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego, upadły oraz jego wierzyciele mogą złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli. Jeśli sąd uzna, że ustała niezdolność upadłego do dokonywania spłat, uchyli wcześniej wydane postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań oraz ustali plan spłaty wierzycieli.
Podkreślić należy, że zarówno w przypadku umorzenia zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli, jak i warunkowego umorzenia zobowiązań, jeśli zgromadzone zostały fundusze masy upadłości, sąd ustali plan spłaty wierzycieli, dokona podziału zgromadzonych funduszy oraz umorzy niewykonane zobowiązania.
Obowiązki upadłego w trakcie warunkowego umorzenia zobowiązań
Upadłość konsumencka to kilkuetapowe postępowanie, a upadły musi wykonywać różne obowiązki. W trakcie warunkowego umorzenia zobowiązań upadły nie może dokonywać czynności prawnych dotyczących jego majątku, które mogłyby doprowadzić do pogorszenia sytuacji majątkowej. W szczególnie uzasadnionych przypadkach upadły może złożyć wniosek do sądu o wyrażenie zgody na dokonanie takiej czynności prawnej lub jej zatwierdzenie, jeśli czynność ta już została dokonana.
Kolejnym obowiązkiem upadłego jest coroczne składanie sprawozdań z sytuacji majątkowej oraz zawodowej. Należy dołączać do nich kopię rocznego zeznania podatkowego.
Jeśli upadły:
- nie złoży w terminie sprawozdania bądź poda w nim nieprawdziwe informacje,
- dokona czynności mogącej doprowadzić do pogorszenia sytuacji majątkowej (lub taka czynność nie zostanie zatwierdzona przez sąd),
- będzie ukrywał majątek,
- dokona czynności, która zostanie prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli,
sąd uchyli postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty wierzycieli, chyba że uchybienie będzie nieznaczne lub zaniechanie uchylenia postanowienia będzie uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
W przypadku warunkowego umorzenia zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli zobowiązania upadłego ulegają umorzeniu po upływie pięciu lat, licząc od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu. Postanowienie w tym zakresie wydaje sąd na wniosek upadłego bądź wierzyciela.
Ogłoszenie upadłości to jeden z pierwszych kroków w drodze do umorzenia zobowiązań oraz oddłużenia. W trakcie postępowania sąd może zdecydować o warunkowym umorzeniu zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli, a w przypadku trwałej niezdolności do dokonywania spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, umorzyć zobowiązania bezwarunkowo.
Artykuł powstał we współpracy z Kancelarią Baran & Pluta sp. z o.o. sp. k.
